رویدادهای نجومی هفتگی (۱۰ تا ۱۶ مهرماه)

2021/10/02

شنبه ۱۰ مهر

 

سیارک هارمونیا ۴۰ ( ۴۰ Harmonia) در مقابله (رصد با ابزار)

سیارک  هارمونیا ۴۰ چهلمین سیارک کشف شده‌است  که در ۳۱ مارس ۱۸۵۶ و در پاریس کشف شد.در این شب این سیارک در صورت فلکی نهنگ ، تقریبا کل شب قابل رصد است.از مختصات رصدخانه لارستان ، بین ساعات ۱۹:۴۱تا ۰۴:۰۳ قابل مشاهده است.بدین ترتیب که حدود ساعت ۱۹:۴۱ ، هنگامی که به ارتفاع ۲۱ درجه از افق شرقی شما برسد ، قابل دسترسی خواهد بود. حدود ساعت ۲۳:۵۲ ، ۵۸ درجه بالاتر از افق جنوبی شما به بالاترین نقطه خود در آسمان می رسد. و حدود ۰۴:۰۳ غروب می کند. نقطه تقابل ، بهترین زمان برای رصد جرم سماوی است زیرا عموماً جرم نزدیکترین فاصله به زمین را دارد و کل طول شب قابل مشاهده است.در این وضعیت ، هارمونیا از فاصله ۱٫۱۷۳ AU  ما عبور می کند و به حداکثر روشنایی یا قدر ۹٫۵ می رسد. با این وجود ، حتی در درخشان ترین حالت ،  هارمونیا یک جرم کم نور است که غیر قابل رصد با چشم غیر مسلح است. و به دوربین دو چشمی یا تلسکوپ با دیافراگم متوسط نیاز است.

 

رصد کهکشان ۱M3 و قمر کهکشانی اش M32 (رصد با ابزار)

کهکشان بزرگ و زیبای آندرومدا، یک کهکشان مارپیچی است که در فاصله حدودا ۲/۵ میلیون سال نوری از ما قرار گرفته است و همسایه ی کیهانی ما محسوب می شود. کهکشان آندرومدا با داشتن پهنایی به اندازه ۲۰۰ هزار سال نوری، بیش از ۲ برابر کهکشان راه شیری می‌باشد.اولین بار آندرومدا (M31 ) توسط یک منجم ایرانی به نام عبد‌الرحمن صوفی رازی رصد شده است. این کهکشان از ساعت ۱۸:۳۳ (بالای افق شمال شرقی) تا ۰۴:۵۳ (بالای افق شمال غربی ) در اسمان حضور دارد. قدر اندرومدا ۳٫۴ می باشد که در اسمان تاریک بصورت یک جرم کم فروغ با چشم قابل رصد است.کهکشان آندرومدا با سرعت ۴۰۰ هزار کیلومتر بر ساعت به کهکشان راه شیری نزدیک میشود، بنابراین در نهایت در ۴ میلیارد سال دیگر با کهکشان ما ادغام و تبدیل به یک کهکشان میشود.

مسیه ۳۲ (که با عنوان NGC 221 نیز شناخته می‌شود) یک کهکشان بیضوی کوتوله ( از قمر های کهکشانی کهکشان آندرومدا) در فاصله حدوداً ۲٫۶۵ میلیون سال نوری درصورت فلکی آندرومدا است. M32 یک کهکشان اقماری متعلق به کهکشان معروف آندرومدا (M31) است و توسط لی جنتل در سال ۱۷۴۹ کشف شد. همانند بسیاری از کهکشان‌های بیضوی، مسیه ۳۲ عمدتاً حاوی ستاره‌ های پیر کم نور قرمز و زرد و تقریباً بدون غبار یا گاز می‌باشد.

با میل ۴۰ درجه ۵۱ دقیقه قوسی شمالی ، دیدن آن از نیمکره شمالی آسان تر است ، و از عرض های جغرافیایی بیشتر از ۲۹ درجه جنوبی قابل مشاهده نیست.از موقعیت رصدخانه لارستان ، هنگام غروب ساعت ۱۸:۳۷ ۲۵ درجه بالاتر از افق شمال شرقی شما قابل مشاهده خواهد بود.ساعت ۲۳:۵۲ ، ۷۶ درجه بالاتر از افق شمالی به بالاترین نقطه خود در آسمان می رسد. تا سپیده دم حدود ۰۴:۴۹ دقیقه ، ۲۹ درجه بالاتر از افق شمال غربی غیر قابل رصد می شود.با قدر ۸٫۱ ، M32 کاملاً ضعیف است و مطمئناً با چشم غیر مسلح قابل مشاهده نیست ، اما می توان از طریق یک دوربین دو چشمی یا یک تلسکوپ کوچک جرم را مشاهده کرد.

 

یکشنبه ۱۱ مهر

 

زهره در اوج خورشیدی (غیر قابل رصد)

زهره در مدار ۲۲۵ روزه اش به دور خورشید ، به دورترین فاصله ی خود از خورشید-نقطه ی اوج-در فاصله ۰٫۷۳ AU می رسد.سیاره ی ناهید به لحاظ شباهت‌های زیادی که با زمین دارد خواهر زمین نامیده می‌شود. این شباهت ها مربوط می شود به ترکیب شیمیایی، نیروی جاذبه و چگالی و نوع ومیزان مواد تشکیل دهنده و آتشفشان‌ها، کوهها و سنگ‌های سیاره حتی که کاملا مانند آتشفشان‌ها، کوهها و سنگهای زمین هستند.این سیاره که جهنم منظومه ی شمسی هم نامیده می شود طول هر روزش بیش از ۱۰۰ روز زمینی است و جهت چرخش سیاره ناهید با جهت چرخش دیگر سیارات متفاوت است و به جای اینکه طلوع خورشید در شرق این سیاره مشاهده شود و غروب در غرب اتفاق بیفتد، طلوع خورشید زهره در غرب است و غروب آن در شرق.مدار زهره بسیار نزدیک به دایره است. فاصله آن از خورشید بین اوج و حضیض تنها ۱٫۵ درصد تغییر می کند. این امر باعث می شود که مدار زهره کاملاً دایره ای تر از هر سیاره دیگر منظومه شمسی باشد. در نتیجه ، سطح آن تقریباً  مقدار انرژی یکسانی را از خورشید در حضیض و اوج دریافت میکند. از موقعیت رصدخانه لار ، زهره در حدود ساعت ۱۷:۵۲ ، ۲۱ درجه بالاتر از افق جنوب غربی شما در صورت فلکی میزان نمایان می شود ، و ۲ ساعت و ۱۰ دقیقه پس از خورشید در ساعت ۱۹:۵۰ غروب می کند.زهره پس از ماه، درخشان‌ترین جرم آسمانی برای ماست که به هنگام غروب در این شب ها اولین جرم درخشان قابل مشاهده در اسمان است و قدر ظاهری آن به ۴٫۶- می‌رسد.

 

رصد کهکشان سنگ تراش یا NGC 253 (رصد با ابزار)

کهکشان NGC 253 یکی از پرنورترین و غبارآلودترین کهکشان‌‌های مارپیچی (کهکشان های مارپیچی رایج ترین نوع کهکشان در جهان هستی می باشند. کهکشان راه شیری و کهکشان مجاورش آندرومدا از این نوع کهکشان ها هستند) شناخته‌‌شده است. این کهکشان به دلیل موقعیتش در مرزهای صورت فلکی جنوبی سنگ‌‌تراش (Sculptor)، با نام کهکشان سنگ‌‌تراش (Sculptor Galaxy)  شناخته می‌‌شود. کهکشان NGC 253 که ۱۰ میلیون سال نوری از زمین فاصله دارد، در سال ۱۷۸۳ توسط یک ریاضی‌‌دان و اخترشناس به نام کارولین هرشل (Caroline Herschel) کشف شد.  NGC 253  حدود ۷۰ هزار سال نوری پهنا دارد.با میل ۲۵ درجه و ۱۷ دقیقه قوسی جنوبی، رصد آن ،از عرض جغرافیایی بالاتر از ۴۴ درجه شمالی ممکن نیست.از مختصات رصدخانه لار ، بین ساعات ۲۰:۵۲ تا ۰۲:۴۷ از افق جنوب شرقی تا افق جنوب غربی قابل مشاهده است. .با قدر ۷٫۱ ، NGC253 کاملاً ضعیف است و مطمئناً با چشم غیر مسلح قابل مشاهده نیست ، اما به کمک یک تلسکوپ قابل رصد است.

 

دوشنبه ۱۲ مهر

 

رصد ابر ماژلانی کوچک(غیر قابل رصد)

ابر ماژلانی کوچک (SMC) در واقع حدود ۱۵۰۰۰ سال نوری گستردگی دارد و شامل چند صد میلیون ستاره است. این کهکشان کوتوله در فاصلۀ ۲۱۰ هزار سال نوری از زمین و در صورت فلکی توکان، در اسمان نیمکره جنوبی واقع شده است.این ابر کیهانی، کهکشان‌ نامنظم کوتوله ست و همچون قمر به دور کهکشان راه شیری می‌چرخد. همراه کوتوله راه شیری ، ابر ماژلانی کوچک ، در صورت فلکی توکان در این شب در موقعیت رصدی خوبی قرار دارد اما از موقعیت رصدخانه لارستان ، قابل مشاهده نخواهد بود زیرا با میل ۷۲ درجه ۴۸ دقیقه قوسی جنوبی ، دیدن آن از نیمکره جنوبی آسان تر است ،و از عرض های جغرافیایی ۲ درجه شمالی به بالا مشاهده نمی شود.با قدر ۲٫۷ ، SMC با چشم غیر مسلح قابل مشاهده است ، اما بهتر است از طریق یک دوربین دو چشمی مشاهده شود.

 

سه شنبه ۱۳ مهر

 

پیک بارش شهابی زرافه ای (رصد با چشم)

بارش شهابی زرافه ای ( October Camelopardalid meteor shower) 13 و ۱۴ مهرماه فعال است.در این مدت ، هر زمان که کانون بارش – در صورت فلکی اژدها – در بالای افق قرار داشته باشد ، امکان مشاهده شهابواره ها وجود خواهد داشت و تعداد شهاب های قابل رویت زمانی که کانون بارش در آسمان در اوج باشد ، افزایش می یابد.از مختصات رصدخانه لار کانون بارش دور قطبی است ، به این معنی که همیشه بالای افق است و کل طول شب این بارش فعال خواهد بود. البته بهترین زمان رصد  نیمه شب تا کمی قبل از طلوع خورشید است .انتظار می رود که این بارش شهابی حدود ساعت ۰۲:۰۰ بامداد در ۱۴ مهر به اوج فعالیت خود برسد.ZHR  این بارش ۵ است و چون زمان اوج بارش همزمان با ماه نو می باشد پس نور ماه تداخلی ایجاد نمی کند.

 

رصد کهکشان مارپیچی NGC 300 (رصد با ابزار)

کهکشان مارپیچی NGC 300 در صورت فلکی سنگتراش در این شب قابل رصد است. با میل ۳۷ درجه و ۴۱ دقیقه قوسی جنوبی ، رصد آن در اسمان نیمکره جنوبی راحت تر است ،و از عرض های جغرافیایی  ۳۲ درجه شمالی به بالا قابل مشاهده نیست.از مختصات رصدخانه لار ، بین ساعات ۲۲:۳۲ تا ۰۱:۱۲ قابل مشاهده است. و ساعت ۲۳:۵۲ ، ۲۴ درجه بالاتر از افق جنوبی شما به بالاترین نقطه خود در آسمان می رسد. با قدر ۸٫۱ ، NGC300 کم نور است و مطمئناً با چشم غیر مسلح قابل مشاهده نیست و باید با دوربین دو چشمی یا یک تلسکوپ کوچک این جرم را مشاهده کرد.

 

چهارشنبه ۱۴ مهر

 

ماه نو (غیر قابل رصد)

هنگامی که ماه در میان خط واصل زمین و خورشید است سطح نورانی ماه دقیقا رو به خورشید و پشت به ما قرار می گیرد در نتیجه ما نمی توانیم آن را ببینیم. در این حالت اصطلاحا گفته می شود که مقارنه ماه و خورشید یا ماه نو رخ داده است.حرکت مداری ماه باعث می شود هر چهار هفته یک بار به دور زمین بچرخد و در نتیجه گام های آن از ماه جدید ، تا ربع اول ، ماه کامل و ربع آخر ، هر ۲۹٫۵ روز یک بار اتفاق بیفتد و در نهایت به ماه جدید می رسد.این حرکت همچنین به این معنی است که ماه از یک شب به شب دیگر بیش از ۱۲ درجه از آسمان را طی می کند و باعث می شود که هر روز تقریباً یک ساعت بعد ،طلوع و غروب کند.طی روزهای آینده ، ماه در اواخر بعد از ظهر و هنگام غروب عنوان هلال باریکی که بلافاصله پس از خورشید غروب می کند ، قابل مشاهده خواهد بود. تا رسیدن به ربع اول ، در مدت زمان یک هفته ، تا حدود نیمه شب قابل مشاهده است. روز چهارشنبه ساعت۱۴:۳۶    ماه در وضعیت مقارنه با خورشید قرار میگیرد واز این لحظه فازهای ماه شروع می شود. خورشید در ۱۷:۳۴ غروب میکند، و زمان غروب ماه ۱۷:۴۹ ست.

هر دو جرم در صورت فلکی سنبله قرار دارند و با توجه به سن ماه و درصد روشنایی و جدایی زاویه ای ماه از خورشید رویت هلال ماه نو در این شب از موقعیت رصدخانه لار غیرممکن می باشد.

 

جمعه ۱۶ مهر

 

مقارنه مریخ و خورشید (غیر قابل رصد)

سیاره ی مریخ در این زمان از نزدیکی خورشید در آسمان عبور می کند و به جدایی زاویه ای ۳۹ دقیقه قوسی از خورشید می رسد و برای چند هفته در تابش خورشید محو می شود ،و قابل مشاهده نیست.تقریباً در این زمان ، سیاره ی سرخ در فاصله بسیار دور از زمین قرار دارد – حدود ۲٫۶۳ AU –  زیرا دو سیاره در دو طرف مقابل منظومه شمسی قرار دارند.اگر امکان رصد مریخ در این موقعیت وجود داشت ، به دلیل فاصله زیاد ، در کوچکترین و کم نورترین حالت خود ظاهر می شد با قطر زاویه ای ۳٫۶ ثانیه قوسی .طی هفته ها و ماه های بعد ، مریخ دوباره از سمت غرب خورشید ظهور می کند و به تدریج برای دوره های طولانی تر در آسمان ،قبل از سپیده دم، قابل رصد می شود.

 

ماه در حضیض خورشیدی (غیر قابل رصد)

جمعه ساعت ۱۹:۱۵ ماه به نزدیکترین فاصله اش از خورشید -۰٫۹۹۷۰ AU- می رسد.این پدیده تقریباً با عبور ماه نو از موقعیت مقارنه ی خورشیدی اتفاق می افتد.در لحظه ی حضیض ماه ، زمین در فاصله ۰٫۹۹۹۱ AU از خورشید قرار خواهد گرفت . فاصله بین زمین و ماه ۰٫۰۰۲۴ AU (363،۰۰۰ کیلومتر) خواهد بود. در این شب ماه در صورت فلکی میزان ساعت ۱۹:۰۴ غروب می کند.

 

ماه در حضیض زمینی( غیر قابل رصد)

ساعت۲۰:۵۷  ماه به نزدیکترین نقطه در مدار چرخش خود به دور زمین خواهد رسید و کمی بزرگتر از زمانهای دیگر به نظر می رسد.فاصله ماه از زمین متفاوت است زیرا مدار آن کاملاً دایره ای نیست  و کمی بیضی شکل است .وقتی ماه ماهانه این مسیر بیضوی را در اطراف زمین طی می کند ، فاصله آن ۱۴٪ تغییر می کند ، بین ۳۵۶،۵۰۰ کیلومتر در حضیض و ۴۰۶،۷۰۰ کیلومتر در اوج .اندازه زاویه ای آن نیز با همان فاکتور متفاوت است ، بین ۲۹/۴ دقیقه قوسی و ۳۳٫۵ دقیقه قوسی و روشنایی آن نیز تغییر می کند ، اگرچه در عمل تشخیص این مسئله دشوار است زیرا فازهای ماه همزمان تغییر می کنند.  ممکن است تصور کنید ماه به همگام طلوع و غروب بسیار بزرگتر و نزدیکتر است که در واقع  چنین نیست و این خطای دید است که ماه هنگام نزدیک شدن به افق بسیار بزرگتر از آنچه که واقعاً است به نظر می رسد. این مسیله توهم ماه نامیده می شود – و چیزی بیش از یک خطای دید نیست. هر عکسی نشان می دهد که ماه دقیقاً همان اندازه است ، صرف نظر از اینکه در افق ظاهر شود یا مستقیماً بالای سر باشد.گمان بر این است که از آن‌جا که ماه هنگامی که نزدیک به افق است در میان ساختمان‌ها و درختان دیده می‌شود مقایسه اندازه آن با این المان های زمینی آن را به چشم ما بزرگ‌تر نمایان می‌کند تا وقتی که ماه بر فراز آسمان است و مغز ما معیار مقایسه اندازه دیگری برای آن به‌کار می‌برد. در این وضعیت ماه از فاصله ۳۶۳۰۰۰ کیلومتری زمین عبور می کند و با قطر زاویه ای ۳۲٫۸۷ دقیقه قوسی  ظاهر می شود.

 

بارش شهابی اژدهایی (رصد با چشم)

بارش شهابی اژدهایی از ۱۴ مهر تا ۱۸ مهر فعال است و پیک ان حدود ۱۶ مهر ، جمعه است.در این مدت ، هر زمان که کانون بارش – در صورت فلکی اژدها – بالای افق قرار داشته باشد ، امکان مشاهده شهاب های بارش اژدهایی وجود خواهد داشت .از مختصات رصدخانه لارستان ، هر روز از غروب تا ساعت ۰۱:۲۶  که کانون بارش زیر افق غربی شما قرار می گیرد ، امکان دیدن شهابواره ها خواهد بود.کانون بارش قبل از تاریکی اسمان به اوج خود می رسد.  بنابراین احتمالاً بهترین زمان  رصد شهابواره ها بلافاصله پس از غروب خورشید است .در این شب ماه ۲ روزه حدود ۹ درصد روشنایی دارد. این بارش بر اثر عبور زمین از میان ردّ دنباله‌دار دوره‌ای ۲۱پی/جیاکوبینی زینر ( ۲۱P/Giacobini-Zinner) ایجاد می‌شود.این بارش معمولاً ضعیف است و بندرت بیش از پنج شهاب در ساعت را ارائه می‌دهد. هر چند در سال‌های ۱۹۳۳ و ۱۹۴۶ نرخ ساعتی سرسویی بارش شهابی اژدهایی بسیار بیشتر از معمول شد و به هزاران شهاب در ساعت رسید.