رویدادهای نجومی هفتگی (۲۴ تا ۳۰ مهر )
2021/10/17
یکشنبه ۲۵ مهرماه
سیارک اریس در تقابل خورشید (رصد با ابزار)
سیاره کوتوله اریس در این شب به نقطه ی تقابل با خورشید می رسد و در صورت فلکی نهنگ ، بیشتر شب قابل مشاهده است و در نیمه شب به بالاترین نقطه خود در آسمان می رسد. وقتی جرمی در آسمان در مقابل خورشید قرار دارد ، این بدان معناست که در زمان غروب خورشید طلوع می کند و در زمان طلوع خورشید غروب می کند.از مختصات رصدخانه لارستان ، بین ساعات ۱۹:۳۹ تا ۰۴:۱۲ قابل مشاهده است.اریس دورترین سیاره کوتوله از خورشید است که نسبت به باقی سیارک ها در منظومه شمسی جرم بیشتری دارد. و در واقع بزرگ‌ترین شیء آسمانی غیرسیاره‌ای است که به دور خورشید حرکت می‌کند.تقریباً در همان زمان که اریس در مقابل خورشید در آسمان قرار دارد، نزدیکترین فاصله ی خود را نسبت به زمین دارد – که به آن حضیض زمینی گفته می شود و باعث می شود در درخشان ترین حالت خود ظاهر شود.با این حال ، در واقعیت ، اریس بسیار دورتر از زمین در منظومه شمسی می چرخد - با فاصله ی متوسط ۶۷٫۹۷ برابر فاصله ی زمین خورشید ، و بنابراین درخشندگی این سیارک در موقعیت مقابله و مقارنه خورشیدی چندان متغیر نیست . بنابراین حتی وقتی در نزدیکترین فاصله ی خود نسبت به زمین قرار دارد ، اریس آنقدر از زمین فاصله دارد که نمی توان آن را بیش از یک نقطه نورانی ستاره مانند از طریق تلسکوپ تشخیص داد.در وضعیت مقابله اریس در فاصله ۹۴٫۹۱ AU نسبت به خورشید قرار می گیرد و به حداکثر روشنایی ۱۸٫۷ می رسد. مدت زمان حرکت انتقالی اریس دور خورشید حدودا ۵۶۰ سال زمینی ست.
دوشنبه ۲۶ مهرماه
ماه در اوج خورشیدی (غیر قابل رصد)
یگانه قمر زمین در مدار گرشش به دور خورشید به دورترین نقطه در فاصله ۰٫۹۹۸۶ AU از خورشید می رسد.این اتفاق تقریباً همزمان با ماه کامل رخ می دهد که خورشید و ماه در دوسمت مخالف زمین قرار می گیرند.در موقعیت اوج خورشیدی،فاصله ی زمین و خورشید ۰٫۹۹۶۴ AU است و ماه در فاصله ۰٫۹۹۹۰ AU از خورشید قرار می گیرد. فاصله بین زمین و ماه ۰٫۰۰۲۶ AU (391.000 کیلومتر) خواهد بود. ماه ۱۲ روزه ساعت ۱۶:۲۶ در صورت فلکی دلو از افق شرقی طلوع می کند.
پایان حرکت بازگشتی سیاره ی مشتری (رصد با چشم)
در این شب مشتری به پایان حرکت رو به عقب خود می رسد و حرکت خود به سمت غرب را در میان صورت های فلکی به پایان می رساند و به حرکت معمولش به سمت شرق باز می گردد. این تغییر جهت حرکت در اسمان ما ، پدیده ای است که همه سیارات خارجی منظومه شمسی چند ماه پس از عبور از موقعیت مقابله ی خورشیدی ، به صورت دوره ای دچار آن می شوند. در حقیقت حرکت بازگشتی به علت حرکت زمین به دور خورشید ایجاد می شود. هنگامی که زمین به دور خورشید می چرخد ، از دید زمینی ها موقعیت های ظاهری اجرام با یک دوره یک ساله از یک سمت به سمت دیگر در آسمان تغییر می کند. از موقعیت رصدخانه لارستان ، غول گازی منظومه شمسی در آسمان عصر قابل مشاهده است و حدود ساعت ۱۷:۳۹ ، ۳۷ درجه بالاتر از افق جنوب شرقی شما قابل دسترسی است ، . سیاره ی مشتری تا حدود ساعت ۰۰:۳۳ ، در اسمان قابل رصد است.طی هفته های اینده ، مشتری هر شب چهار دقیقه زودتر به بالاترین نقطه خود در آسمان می رسد و به تدریج همزمان با تاریکی اسمان غروب می کند.
بارش شهابی اپسیلون جوزایی (Epsilon Geminids) (رصد با چشم)
بارش شهابی اپسیلون جوزایی از ۲۲ مهر تا ۵ ابان فعال است و حداکثر تعداد شهاب ها را در حدود ۲۵ مهرماه می توانید رصد کنید.در مقایسه با بارش جوزایی در آذر ماه ، اپسیلون جوزایی بسیار ضعیف تر است که از دید بسیاری از علاقه مندان به اسمان شب با وجود چند شهاب در ساعت ، ارزش وقت گذراندن در طول شب را ندارد ، به خصوص اگر هوا سرد باشد. با این حال ، چون پیک این بارش به بارش شکارچی نزدیک ست ممکن است بتوانید تعداد بیشتری شهاب را تماشا کنید.از مختصات لارستان ، کانون بارش در صورت فلکی جوزا ساعت ۲۱:۴۹ در اسمان حضور دارد و حدود ساعت ۰۵:۳۱ روز بعد به نقطه ی اوج خواهد رسید.انتظار می رود دوشنبه همزمان با پیک بارش حدود ۳ شهاب سنگ در ساعت (ZHR) قابل مشاهده باشد. با این حال ، این نرخ ساعتی با فرض یک آسمان کاملاً تاریک محاسبه می شود که کانون بارش مستقیماً بالای سر قرار داشته باشد.از منطقه ی لارستان ممکن است بتوانید حداکثر ۲ شهاب را در ساعات اوج مشاهده کنید.البته در این شب ماه ، در صورت فلکی حوت ، تنها ۲ روز با فاز کامل فاصله خواهد داشت و نورش تداخل قابل توجهی در طول شب ایجاد می کند.
چهارشنبه ۲۸ مهرماه
عطارد در حضیض خورشیدی (غیر قابل رصد)
سیاره ی تیر در گردش ۸۸ روزه اش به دور خورشید ، به نزدیکترین نقطه خود به خورشید-حضیض-در فاصله ۰٫۳۱ AU از خورشید می رسد.بر خلاف بسیاری از سیارات ، که تقریباً مدارهای دایره ای شکل را در اطراف خورشید دنبال می کنند و تنها چند درصد فاصله ی آنها از خورشید در اوج و حضیض متفاوت است ، عطارد دارای مدار کاملا بیضوی است.فاصله آن از خورشید بین ۰٫۳۰۷ AU در حضیض (نزدیک ترین فاصله به خورشید) و ۰٫۴۶۷ AU در اوج (دورترین فاصله از خورشید) متغیر است. این اختلاف ، بیش از ۵۰ درصد ، بدین معناست که سطح آن در حضیض دو برابر انرژی خورشید نسبت به اوج دریافت می کند.از مختصات رصدخانه لارستان ، عطارد قابل رصد نخواهد بود زیرا هنگام سپیده دم در فاصله ی ۹ درجه ای بالای افق خواهد بود.
ماه کامل شکارچی (رصد با چشم)
در این شب ماه به فاز کامل می رسد. و بیشتر طول شب قابل مشاهده است ، در واقع حوالی غروب خورشید طلوع می کند و حوالی سحر غروب می کند.اولین ماه کامل بعد از ماه برداشت یا اعتدال پاییزی ، ماه شکارچی نامیده می شود که این نام ها به طور سنتی از فرهنگ های بومی آمریکایی و اروپایی گرفته می شوند. در واقع هنگامی که برداشت محصول به پایان می رسید ، کشاورزان برای اماده سازی مواد غذایی مورد نیاز خود قبل از زمستان به شکار آهو و سایر حیوانات روی می آوردند. بنابراین ، این ماه ،ماه شکارچی نامیده شده است.در طول شب های بعد ، ماه هر روز حدود یک ساعت بعد طلوع می کند و در اواخر شب به اوج خود در اسمان می رسد . طی چند روز ، فقط در آسمان قبل از طلوع خورشید و صبح زود قابل مشاهده خواهد بود. با رسیدن به ربع آخر ، یک هفته بعد از ماه کامل ، نیمه شب ماه طلوع می کند و حوالی ظهر غروب می کند. زمان طلوع و غروب به ترتیب ۱۷:۲۳ و ۰۶:۲۷ می باشد.لحظه دقیق ماه کامل به عنوان زمانی تعریف می شود که طول دایره البروج ماه دقیقاً ۱۸۰ درجه با طول دایره البروج خورشید فاصله دارد ، که از دید ناظر زمینی این پدیده ساعت ۱۸:۲۶ رخ می دهد. با این حال ، می توان ماه کامل را در هر ساعت از شب مشاهده کرد.در لحظه رسیدن به فاز کامل ، ماه با میل ۷ درجه و ۴۱ دقیقه قوسی در صورت فلکی حوت قرار گرفته است و در فاصله ۳۹۹۰۰۰ کیلومتری زمین قرار خواهد گرفت.
پنج شنبه ۲۹ مهرماه
اوج بارش شهابی شکارچی یا جباری (Orionids) (رصد با چشم)
بارش شهابی جباری از ۱۰ مهر تا ۱۶ آبان فعال است که پیک ان ۲۹ مهر می باشد.ساعت ۲۱:۳۷ ، کانون بارش در صورت فلکی جبار از افق شرقی شما قابل مشاهده ست. سپس تا زمان سپیده دم حدود ساعت ۴:۰۰ به اوج خود در اسمان می رسد. ZHR این بارش ۲۰ است که البته از منطقه ی لارستان ممکن است تا ۱۴ شهاب در ساعت را بتوانید رصد کنید.ماه در این شب در برج حمل تنها یک روز از فاز کاملش می گذرد و حدود ۹۸ درصد روشنایی دارد. پس امسال انتظار زیادی از این بارش شهابی نداشته باشید. مهتاب احتمالاً بیشتر شهاب ها را از دید ما پنهان خواهد کرد. اما بارش شهابی شکارچی یک بارش شهابی طولانی مدت است بنابراین شاید شب های قبل و بعد از پیک بارش هنگامی که ماه در آسمان کم نورتر است ، بهتر بتوانید شهاب باران را به نظاره بنشینید. این بارش از عبر زمین در بقایای دنباله دار هالی ایجاد می شود.دنباله‌دار هالی خود آخرین بار در سال ۱۹۸۶ در آسمان دیده شود و در سال ۲۰۶۱ بار دیگر ظاهر میشود. طبق گفته ناسا، این دنباله‌دار هر ۷۶ سال یکبار در سفرش به دور خورشید ظاهر میشود.می توانید در منطقه‌ای با افق باز و دور از الودگی نور شهر، شهاب ها را رصد کنید. کمی به خود زمان دهید تا چشمانتان با تاریکی هوا سازگار شود. برای لذت بردن از این نمایش آسمانی نیازی به دوربین دوچشمی یا تلسکوپ نخواهید داشت.
جمعه ۳۰ مهرماه
سیارک هائومیا در مقارنه ی خورشیدی (غیر قابل رصد)
هائومیا چهارمین سیارۀ کوتوله پس از سرس، اریس و ماکی ماکی در منظومه ی خورشیدی است.این سیارک که در اصل در سال ۲۰۰۳ کشف شد در سال ۲۰۰۸ دوباره توسط انجمن بین المللی نجوم تحت عنوان «الهۀ هاوایی» نامگذاری شد. علاوه بر حلقۀ دورش، هائومیا دو قمر کوچک نیز دارد که در سال ۲۰۰۵ کشف شدند و اسم آنها بر اساس اسم های دختران الهه هاوایی «هایکا» و «ناماکا» نامگذاری شده است.در نزدیکترین فاصله ، Haumea با جدایی زاویه ای ۲۷ درجه ای از خورشید ظاهر می شود ، که باعث می شود برای چندین هفته کاملاً غیرقابل مشاهده باشد .در موقعیت مقارنه ی خورشیدی این سیاره ی کوتوله در دورترین فاصله خود با زمین قرار خواهد داشت – به فاصله ۵۱٫۰۸ AU – زیرا این دو جرم در طرف مقابل نسبت به خورشید در منظومه شمسی قرار دارند.پس از حدود شش ماه ، هائومیا به نقطه ی تقابل می رسد ، که در این زمان برای کل شب قابل رصد است.
مقارنه ی ماه و اورانوس (رصد با ابزار)
در این شب ماه ۱۶ روزه و سیاره ی غلتان منظومه شمسی ،اورانوس، با جدایی زاویه ای ۱ درجه و ۱۴ دقیقه قوسی ، در اسمان ما نزدیک به هم قرار خواهند داشت. این سیاره غلتان نامیده میشود زیرا درجه انحراف غول یخی منظومه شمسی از محور حدود ۹۸ درجه است، بدین معنی که قطب‌های شمال و جنوب آن در جایی که خط استوای زمین می چرخد قرار دارند. در واقع مثل این که چیزی به پهلوی اورانوس اصابت کرده و او را به پهلو خوابانده است .از موقعیت رصدخانه لارستان ، این پدیده حدود ساعت ۱۸:۴۱ ، هنگامی که اجرام به ارتفاع ۸ درجه از افق شرقی می رسند ، قابل مشاهده است. سپس ساعت ۰۰:۳۶ ، ۷۷ درجه بالاتر از افق جنوبی شما به بالاترین نقطه خود در آسمان می رسند. و تا سپیده دم روز بعد حوالی ساعت ۰۵:۴۱ ، ۱۸ درجه بالاتر از افق غربی شما در افق محو می شوند.قدر ماه ۱۲٫۵- و اورانوس در ۵٫۷ خواهد بود. هر دو جرم در صورت فلکی حمل قرار دارند. برای رصد این پدیده باید از دوربین دوچشمی و یا تلسکوپ استفاده کنید.
