رویدادهای نجومی هفتگی (۲۰ تا ۲۶ اذر)
2021/12/11
شنبه ۲۰ اذرماه
تربیع اول ماه (رصد با چشم)
شنبه شب ماه در فاز ربع اول قرار می گیرد ، و هلال ۷ روزه در آسمان عصر در اوج دیده می شود و نیمه شب غروب می کند. در واقع هنگام غروب و تاریکی نسبی اسمان، در حدود ساعت ۱۷:۱۶ ، ۵۱ درجه بالاتر از افق جنوبی شما در صورت فلکی دلو قابل مشاهده خواهد بود. سپس در ساعت ۲۳:۰۵ به سمت افق فرو می رود. ناظر زمینی از روی زمین ماه را به صورت نیم دایره می بیند و حدود ۵۵ درصد آن درخشندگی دارد. در علم نجوم به این حالت تربیع اول می گویند.ماه هر چهار هفته یک بار به دور زمین می چرخد و این حرکت انتقالی باعث قرار گرفتن ان در فازهای مختلف ماه جدید ،ربع اول ، ماه کامل ، ربع آخر و ماه محاق می شود .یگانه قمر زمین ، ۲۹٫۵ روز یکبار چرخش خود را در مدارش به دور زمین از دید ناظر زمینی کامل می کند که زمان هلالی ماه نامیده می شود.طی روزهای آینده ، کوژ ماه یا هلال افزاینده هر روز دیرتر غروب می کند و بیشتر طول شب قابل مشاهده است. در عرض چند روز با رسیدن به مرحله ماه کامل ، حوالی غروب طلوع می کند و در حوالی سپیده دم غروب می کند.
یکشنبه ۲۱ اذر
اوج بارش شهابی سیگما هیدریدی (σ-Hydrid)، (رصد با چشم)
بارش شهابی σ-هیدریدی از ۱۲ تا ۲۴ اذرماه فعال خواهد بود و اوج ان حدود ۲۱ اذر است.در طول این مدت، هر زمان که کانون بارش – در صورت فلکی مار باریک- در بالای افق باشد، احتمال مشاهده شهاب‌های σ-هیدرید وجود خواهد داشت و البته هر چه کانون بارش در آسمان به اوج نزدیک تر باشد، تعداد شهاب‌های مرئی و قابل مشاهده افزایش می یابد. از مختصات رصدخانه لارستان حدودا از ساعت ۲۰:۵۲ کانون بارش از افق شرقی طلوع می کند و تا سپیده دم حوالی ساعت ۰۶:۰۹ امکان رصد شهابواره ها هست.احتمالاً بعد از نیمه شب حدود ساعت ۰۳:۰۰ ، زمانی که کانون بارش در بالاترین حد خود در آسمان است، بهترین زمان برای مشاهده ی شهاب هاست. ZHR این بارش ۳ است که از منطقه ی لارستان انتظار میرود تا ۲ شهاب در ساعت را در اوج بارش بتوانید رصد کنید.ماه، در صورت فلکی حوت، ساعت ۰۱:۲۲ غروب خواهد کرد و تداخلی در ساعات اوج بارش ایجاد نخواهد کرد.
دنباله دار لئونارد C/2021 A1 (Leonard) در حضیض زمینی (رصد با ابزار)
در این شب لئونارد که به دنباله دار کریسمس هم معروف است در فاصله ۰٫۲۳ واحد نجومی (حدودا ۳۴ میلیون کیلومتری سیاره ی ما) نزدیکترین فاصله خود را به زمین خواهد داشت.دنباله دارها ذاتاً اجسام غیرقابل پیش بینی هستند ، زیرا روشنایی آنها به میزان پراکندگی نور خورشید از ذرات گرد و غبار در کما و دم دنباله دار بستگی دارد. این گرد و غبار به طور مداوم از هسته دنباله دار دور می شود و وقتی که دنباله‌دار نزدیک خورشید می‌شود، یخ‌های موجود در هستهٔ آن تبخیر می‌شود زیرا توسط اشعه خورشید گرم می شود. در نتیجه ، در حالی که موقعیت های آینده ستاره های دنباله دار معمولاً با اطمینان بالایی مشخص می شوند ، اما میزان روشنایی آنها مشخص نیست. در وضعیت حضیض این دنباله دار ساعت ۵:۲۰ از افق شرق در صورت فلکی حوا طلوع می کند که البته تا سپیده دم زیاد از افق فاصله ندارد و رصد ان کمی دشوار است.در کمترین فاصله ی لئونارد به زمین قدر ان حدود ۳ تخمین زده شده است. دنباله دار لئونارد دارای یک مسیر هذلولی است، به این معنی که تنها یک بار از منظومه شمسی عبور می کند و سپس از ما دور می شود و هرگز باز نمی گردد. بنابراین، شما فقط یک فرصت برای دیدن آن خواهید داشت.
رصد ابر ماژلانی بزرگ LMC ، (غیر قابل رصد)
در اسمان نیمکره جنوبی، همدم کوتوله راه شیری، ابر ماژلانی بزرگ (LMC؛ mag 0.9)، در صورت فلکی ماهی طلایی در موقعیت خوبی در اسمان قرار خواهد گرفت. با میل ۶۹ درجه و ۴۵ دقیقه جنوبی، دیدن آن از نیمکره جنوبی امکان پذیر است، و البته عرض های جغرافیایی بسیار پایین شمالی. متاسفانه از هیچ نقطه ای از کشور ما قابل رصد نخواهد بود. قدر LMC، ۰٫۹ است که با چشم غیرمسلح قابل مشاهده است. ابرهای ماژلانی بزرگ و کوچک کهکشان‌های اقماری کهکشان مارپیچی بزرگ راه شیری ما هستند. ابر بزرگ ماژلان (LMC) در فاصله ی حدود ۱۶۰ هزار سال نوری از زمین با پهنای نزدیک به ۱۵۰۰۰ سال نوری، قرار دارد.
دوشنبه ۲۲ اذر
مقارنه زهره و پلوتو ،(رصد با ابزار)
سیاره ی نهم ، پلوتو و سیاره ی همسایه ی زمین ، زهره دوشنبه شب در اسمان از دید ما زمینی ها نزدیک به هم قابل رصد هستند و زهره با جدایی زاویه ای ۲۰ دقیقه قوسی از سمت شمال پلوتو عبور می کند. از موقعیت رصدخانه لارستان این اجرام حوالی ساعت ۱۷:۱۸، ۲۳ درجه بالاتر از افق جنوب غربی شما قابل رصد خواهند بود. سپس به سمت افق فرو می روند و ۲ ساعت و ۲۶ دقیقه بعد از خورشید ، ساعت ۱۹:۲۸ غروب می کنند.زهره در قدر ۴٫۷ – و پلوتو در قدر ۱۵٫۱ خواهد بود، و هر دو در صورت فلکی قوس قرار دارند. در صورت رصد با تلسکوپ این دو جرم به اندازه کافی نزدیک بهم خواهند بود تا در یک میدان دید تلسکوپ قرار بگیرد، اما از طریق یک دوربین دوچشمی نیز قابل مشاهده خواهد بود.پلوتو که زمانی بعنوان نهمین و دورترین سیاره از خورشید طبقه‌بندی شده بود، حالا بزرگترین سیاره کوتوله در منظومه شمسی شناخته می‌شود. این سیاره همچنین یکی از بزرگترین اعضای کمربند کویپر نیز می‌باشد؛ این کمربند یک ناحیه در آن سوی مدار نپتون است .اندازه پلوتو کوچک‌تر از دو سوم ماه زمین است و بسیاری دانشمندان آن را اصلا سیاره به حساب نمی‌آوردند.
سه شنبه ۲۳ اذر
اوج بارش شهابی جوزایی (رصد با چشم)
بارش شهابی جوزایی، مرتبط با سیارک فایتون (۳۲۰۰ Phaethon)، یکی از پربارترین شهاب باران های سال است. این بارش از معدود بارش‌های شهابی است که منشاء آن دنباله‌دار نیست و یک سیارک است .در عبور سیارک از نزدیک خورشید بخاطر گرمای زیادی که از خورشید دریافت می‌کند تکه هایی از جرم سیارک جدا شده و در مدارش در فضا باقی می‌ماند در نتیجه هرگاه زمین در گردش سالانه‌اش به دور خورشید از میان این توده ذرات بسیار ریز عبور کند، این ذرات با سرعت زیاد به جو زمین برخورد کرد، می‌سوزند و رد روشنی از خود به جای می‌گذارند که همان شهابواره ها هستند. زیر یک اسمان تاریک در شب های اوج بارش، شما می توانید بین ۵۰ تا ۱۵۰ شهاب در ساعت را ببینید.شهاب های این بارش از همه ی نقاط زمین قابل تماشا ست. بارش شهابی جوزایی از ۱۳ تا ۲۶ اذرماه فعال است که پیک ان سه شنبه شب است. کانون بارش در صورت فلکی جوزا ساعت ۱۸:۲۸ از افق شرقی شما طلوع می کند، و تا روشن شدن اسمان ،حوالی ساعت ۰۶:۱۱ در اسمان حضور دارد. بهترین زمان رویت شهاب های جوزایی ساعت ۰۲:۰۰ بامداد ، زمانی که کانون در اسمان در اوج قرار دارد، تا سپیده دم می باشد. انتظار می رود در ساعات اوج بارش، نرخی حدود ۱۲۰ شهاب در ساعت (ZHR) قابل رصد باشد. البته این نرخ ساعتی اوج با فرض یک آسمان کاملاً تاریک و اینکه کانون بارش مستقیماً بالای سر قرار داشته باشد، محاسبه می‌شود. ماه، در این شب تنها ۴ روز با فاز کامل فاصله خواهد داشت و بیش از ۸۰ درصد ماه روشن است البته حدود ساعت ۳ بامداد غروب می کند. هر چند امسال نور ماه تداخل قابل توجهی در طول شب ایجاد می کند اما رصد ۱۱۹ شهاب در ساعات اوج تخمین زده شده است. بارش شهابی جوزایی یکی از جذاب ترین رویدادهای نجومی ست که چند روز قبل از انقلاب زمستانی و جشن شب چله میهمان اسمان ماست. اگر موفق به تماشای شهاب باران در این شب نشدید، چهارشنبه شب هم فرصت مناسبی برای تماشای اذرگوی های جوزایی ست.
چهارشنبه ۲۴ اذر
رصد خوشه باز ستاره ای NGC 1981 ،(رصد با ابزار)
NGC 1981 یک خوشه باز است که در صورت فلکی شکارچی قرار دارد. قدر ظاهری آن ۴٫۲ و اندازه آن ۲۸٫۰۰ دقیقه قوسی است. این سحابی در شمال سحابی شکارچی، در شمشیر جبار، قرار دارد و فاصله اش از زمین ۱۳۰۰٫۰۰ سال نوری است.برخی می گویند این خوشه ی باز شبیه تمساح است. زیر یک اسمان کاملا تاریک این جرم را با چشم غیر مسلح از زمین می توان دید، منتها با ابزار رصدی بهتر قابل رصد است.با میل ۴ درجه و ۲۵ دقیقه قوسی، در بیشتر نقاط جهان قابل مشاهده است.در واقع می توان خوشه ستاره ای را در عرض های جغرافیایی بین ۶۵ درجه شمالی تا ۷۴ درجه جنوبی مشاهده کرد.از مختصات رصدخانه لار بین ساعت ۱۹:۲۷ تا ۰۴:۱۹ قابل مشاهده خواهد بود. و ساعت ۲۳:۵۳، ۵۷ درجه بالاتر از افق جنوبی شما به بالاترین نقطه خود در آسمان خواهد رسید.
پنج شنبه ۲۵ اذر
اوج بارش شهایی گیسو برنیکه ( Comae Berenicid)،(رصد با چشم)
بارش شهابی ضعیف گیسو از ۲۱ اذر تا ۲ دی فعال خواهد بود و اوج ان ۲۵ اذرماه ست.از مختصات رصدخانه لارستان کانون بارش در صورت فلکی گیسو برنیکه از ساعت ۲۳:۱۲ در اسمان حضور دارد و تا سپیده دم حوالی ساعت ۰۶:۱۳ امکان رصد شهابواره ها وجود دارد..کانون بارش پس از سپیده دم – حدود ساعت ۰۶:۰۰ به اوج خود می رسد در آسمان می رسد . عامل این بارش شهابی ناشناخته ست و با نرخ ساعتی ۵ شهاب ، زیاد مورد توجه علاقه مندان به اسمان شب نیست. امسال با وجود ماه ۱۲ روزه با درخشندگی ۹۳ درصد ممکن است بتوانید تا ۲ شهاب در ساعت را تماشا کنید. صورت فلکی گیسو برنیکه کم فروغ است و در مجاورت صورت فلکی اسد و سنبله قرار دارد.
