پدیده های نجومی هفتگی (۱۷ تا ۲۳ مهرماه)

2021/10/09

شنبه ۱۷ مهرماه

 

عطارد در مقارنه داخلی خورشید (غیر قابل رصد)

عطارد نزدیکترین سیاره به خورشید و کوچکترین سیاره ی منظومه شمسی ست. هر بار گردش این سیاره به دور خورشید ۱۱۶ روز طول می کشد و شنبه ساعت  ۱۹:۴۴ در وضعیت مقارنه پایان ظهور عطارد در آسمان عصر و انتقال آن  به اسمان صبحگاهی در چند هفته آینده است.مقارنه داخلی وضعیتی است که سیاره بین زمین و خورشید قرار میگیرد.سیارات داخلی (عطارد و زهره )چون در مدار زمین بدور خورشید قرار دارند ، از دید ناظر زمینی ، نسبت به خورشید بسمت چپ یا راست جابجا می شوند و گاهی اوقات در افق شامگاهی و گاهی در افق صبحگاهی دیده می‌شوند و به همین علت این اجرام را ستاره شامگاهی و ستاره صبحگاهی می نامند .در نزدیکترین جدایی زاویه ای ، عطارد در فاصله ۱ درجه و ۵۳ دقیقه ی قوسی خورشید ظاهر می شود که البته در تابش خورشید محو می شود و برای چند هفته غیر قابل رصد است. عطارد همچنین از موقعیت حضیض زمینی- زمانی که نزدیکترین فاصله به زمین را دارد- می گذرد ، زیرا دقیقاً در همان سمت زمین نسبت به خورشید قرار دارد . در این شب سیاره ی تیر از فاصله ۰٫۶۶ AU از زمین حرکت می کند و در بزرگترین قطر زاویه ای خود یعنی ۱۰٫۲ ثانیه قوسی ظاهر می شود. در حالی که کاملاً تاریک است شبیه ماه نو.

 

مقارنه ماه و زهره (رصد با چشم)

در این شب ماه از فاصله ی ۲ درجه و ۵۱ دقیقه قوسی شمال ناهید می گذرد و ماه ۳ روزه می شود. با چنین جدایی زاویه ای این دو جرم در موقعیت همنشینی قرار میگیرند.از مختصات رصدخانه لار ، ماه و سیاره ی همسایه زمین حدود ساعت ۱۷:۴۸ ، ۲۱ درجه بالاتر از افق جنوب غربی ، قابل رصد می شوند. سپس آنها به سمت افق فرو می روند و ۲ ساعت و ۱۷ دقیقه بعد از خورشید در ساعت ۱۹:۴۹ غروب می کنند.ماه در mag -10.7 ، و زهره در mag -4.2 ، هر دو در صورت فلکی عقرب قرار دارند.این مقارنه با چشم غیر مسلح یا از طریق یک دوربین دو چشمی قابل مشاهده خواهند بود.این همنشینی فرصت خوبی برای علاقه مندان عکاسی اسمان شب فراهم می کند که بتوانند تصاویر بسیار جذابی از هلال ماه به همراه زمین تاب و دومین جرم درخشان اسمان شب ، سیاره ی زهره در کنار هم ثبت کنند.البته تماشای این پدیده با چشم غیر مسلح هم خالی از لطف نیست.

 

یکشنبه ۱۸ مهرماه

 

بارش شهابی ثوری جنوبی (Southern Taurids) (رصد با چشم)

بارش شهابی ثوری جنوبی از ۱۹ شهریور تا ۲۹ آبان فعال است که پیک ان حدود ۱۸ مهر است.در این دوره ، هر زمان که کانون بارش  – در صورت فلکی ثور – بالاتر از افق باشد ، امکان مشاهده شهابواره ها وجود خواهد داشت. این بارش دارای نرخ ساعتی پایدار و پایینی است .از موقعیت رصدخانه لارستان ، از ساعت ۱۸:۲۵ ، هنگامی که کانون بارش از افق شرقی شما طلوع میکند تا سپیده دم روز بعد این بارش فعال خواهد بود که البته حدود ساعت ۰۰:۴۳ کانون بارش در اسمان به اوج می رسد و تا قبل از طلوع افتاب بهترین زمان برای رصد شهاب ها می باشد . ZHR این شهاب باران ۵ می باشد که با توجه به روشنایی ۲۳ درصدی ماه ۴ روزه انتظار می رود از این منطقه تا ۴ شهاب در ساعت را بتوانید مشاهده کنید. این شهاب باران از بقایای دنباله دار ۲P/Encke  است.این بارش شهابی برای عکاسان تازه وارد آسمان شب بسیار مناسب است. شهاب های درخشان و نسبتاً کم سرعت بارش ثوری جنوبی سوژه ی ایده آلی برای ثبت کردنند.

 

دوشنبه ۱۹ مهرماه

 

پایان حرکت بازگشتی زحل (غیر قابل رصد)

زحل در این شب به پایان حرکت رو به عقب خود می رسد و حرکت به سمت غرب را در میان صورت فلکی ها متوقف می کند و به جای آن به حرکت معمول به سمت شرق باز می گردد البته از دید ما. این تغییر جهت ، پدیده ای است که همه سیارات خارجی منظومه شمسی چند ماه پس از عبور از تقابل ، به صورت دوره ای دچار آن می شوند.حرکت بازگشتی سیارات به علت حرکت زمین به دور خورشید ایجاد می شود و در واقع این پدیده را سرعتهای نسبی زمین و سیاره رقم می زنند .هنگامی که زمین به دور خورشید می چرخد ، چشم انداز ما تغییر می کند و از دید زمینی ها سیارات برای مدتی تغییر مسیر داده و در جهت مخالف حرکت می کنند و دوباره به جهت اصلی خود باز می گردند به طوریکه به نظر می رسد آنها در مسیر خود حلقه ای را در فضا ایجاد میکنند.در این شب سیاره ی زحل در صورت فلکی جدی از غروب تا ساعت ۲۳:۳۲ قابل رصد با چشم و ابزار می باشد.

 

بارش شهابی دلتا ارابه رانی (Delta Aurigids) (رصد با چشم)

بارش شهابی دلتا ارابه رانی از ۱۸ تا ۲۶ مهرماه فعال خواهد بود و حداکثر تعداد شهاب ها را ۱۹ ام می توانید تماشا کنید.از موقعیت رصدخانه لارستان ،  از ساعت ۲۰:۰۵ ، هنگامی که کانون بارش در صورت فلکی ارابه ران از افق شرقی شما طلوع کند ، تا سپیده دم ساعت ۰۵:۲۷ امکان رصد شهابواره ها خواهد بود. که البته طبق معمول بهترین زمان نیمه شب تا قبل از طلوع افتاب است. در این شب ماه ۳۴ درصد روشنایی دارد که البته ساعت ۲۱:۳۶ غروب می کند.ZHR این بارش ضعیف ۲ می باشد که البته با توجه به گزارشات سازمان بین المللی شهاب (IMO) ، دلتای ارابه رانی به طور گسترده مورد مطالعه قرار نگرفته است. و اطلاعات فعلی در مورد این شهاب باران بر اساس داده های ویدئویی IMO از اواخر دهه ۱۹۹۰ است.

چهارشنبه ۲۱ مهر

تربیع اول ماه (رصد با چشم)

در این شب ماه ۷ روزه ،فاز ربع اول را پشت سر می گذارد ، در آسمان عصر در اوج، ظاهر می شود و نیمه شب غروب می کند. تنها قمر سیاره ی ما ساعت ۱۷:۴۱ ، ۳۶ درجه بالاتر از افق جنوبی شما ، هنگامی که خورشید در حال غروب است ، قابل مشاهده می شود. سپس کم کم به سمت افق غرب می رود و ساعت ۲۲:۱۳ غروب می کند.در این مرحله از چرخه ی فازهای ماهانه ، تقریباً نیمی از ماه روشن به نظر می رسد. و حدود ۵۵ درصد آن درخشندگی دارد.

لحظه دقیق تربیع اول زمانی است که طول دایره البروجی ماه دقیقاً ۹۰ درجه با طول  دایره البروجی خورشید فاصله دارد ، البته از موقعیت ناظران زمینی. فاصله ماه از زمین در این موقعیت ۳۷۳،۰۰۰ کیلومتر خواهد بود.در روزهای آینده ، ماه هر روز حدود ۵۰ دقیقه دیرتر غروب می کند و بیشتر طول شب قابل مشاهده می شود.

 

پنج شنبه ۲۲ مهر

 

مقارنه ماه و زحل (رصد با چشم)

پنجشنبه شب ماه و زحل از دید ناظران زمینی در یک بعد قرار دارند ، و ماه ۸ روزه با عبور از جنوب زحل به فاصله ی ۳ درجه و ۵۶ دقیقه ی قوسی یک همنشینی جذاب را پدید می آورد.مقارنه (Conjunction) عبارت است از یکسان بودن بعد یا طول دایره‌البروجی دو جرم .وقتی دو جرم اسمانی مانند دو سیاره یا ماه و سیاره یا خورشید و سیاره به فاصله ی ظاهری کمی در اسمان می رسند در اصطلاح نجومی از واژه ی مقارنه استفاده می شود.و البته در مواردی که  جدایی زاویه ای انها کم باشد اصطلاح نزدیکی، همنشینی یا اجتماع  استفاده شود. از مختصات رصدخانه لارستان ، این همنشینی در آسمان  ، زمانی که اجرام به ارتفاع ۳۹ درجه بالاتر از افق جنوب شرقی شما می رسند حدود ساعت ۱۷:۴۱ قابل رصد است. ساعت ۱۹:۰۰  ، ۴۲ درجه بالاتر از افق جنوبی شما به بالاترین نقطه خود در آسمان خواهند رسید. سپس نیمه شب حدود ساعت ۲۳:۳۸ ، ۷ درجه بالاتر از افق جنوب غربی شما اجرام در افق محو می شوند.ماه با قدر  ۱۲٫۲- ، و زحل در قدر ۰٫۳ در اسمان میدرخشند و هر دو در صورت فلکی جدی یا بزغاله قرار دارند.در صورت رصد با تلسکوپ این دو جرم نمی توانند همزمان در میدان دید تلسکوپ قرار بگیرند ، اما با چشم غیر مسلح یا از طریق یک دوربین دو چشمی براحتی قابل مشاهده خواهند بود.

 

جمعه ۲۳ مهر

 

مقارنه ماه و مشتری (رصد با چشم)

یک شب بعد از همنشینی ماه و سیاره ی زحل ،ماه و مشتری هم در وضعیت مقارنه قرار می گیرند. و ماه به جدایی زاویه ای ۴ درجه و ۰۸ دقیقه ی قوسی نسبت به بزرگترین سیاره ی منظومه شمسی می رسد . سن ماه در این زمان ۹ روز خواهد بود و درصد روشنایی ان ۷۸ می باشد . این دو جرم در آسمان عصر قابل مشاهده خواهند بود ، و ۱۷:۴۰ زمانی که به ارتفاع ۳۶ درجه بالاتر از افق جنوب شرقی شما برسند ، قابل رصد هستند. سپس آنها در ساعت۱۹:۵۷  ، ۴۷ درجه بالاتر از افق جنوبی شما ، به اوج خود در آسمان خواهند رسید. و تا ساعت  ۰۰:۴۶ قابل رصد خواهند بود..قدر ماه در این شب ۱۲٫۳ – و مشتری ۲٫۶- می باشد و هر دو در صورت فلکی جدی قرار دارند. این پدیده را به کمک یک دوربین دوچشمی نیز می توانید رصد کنید.

 

رصد کهکشان مثلث یا M33 (رصد با ابزار)

این کهکشان که کهکشان چرخ دنده هم نامیده می شود ، بیش از ۵۰ هزار سال نوری قطر دارد و پس از کهکشان آندرومدا (M31) و کهکشان راه شیری، سومین گروه کهکشانی بزرگ است. کهکشان M33 که تقریبا ۳ میلیون سال نوری با ما فاصله دارد.کهکشان مثلث را به‌خاطر سه ستاره‌‌ درخشان‌تری که در مجاورت این کهکشان در صورت فلکی به همین می درخشند، بدین نام خوانده‌اند.با میل ۳۰ درجه و ۳۹ دقیقه قوسی شمالی ،در اسمان نیمکره شمالی بخوبی قابل رصد است و از عرض های جغرافیایی  ۳۹ درجه جنوبی به پایین قابل مشاهده نیست. حدود ساعت ۱۸:۲۹ ، تا حدود ۰۴:۵۶ روز بعد، این کهکشان در اسمان حضور دارد.با قدر ۵٫۷ ، M33 آنقدر ضعیف است که نمی توان آن را با چشم غیر مسلح  مشاهده کرد ، اما از طریق یک دوربین دو چشمی یا یک تلسکوپ کوچک قابل مشاهده است.